Jak sobie pościelesz,tak się wyśpisz

Przysłowie to oznacza,że jak ułożysz sobie życie,tak będziesz je wspominał.Przestrzega Nas przed zmarnowaniem życia.

Głupich nie sieją,sami się rodzą

Przysłowie to oznacza,że człowiek rodzi się głupi,a mądrość zdobywa z wiekiem.Jeżeli ktoś nie ma ochoty na pozyskiwanie wiedzy pozostaje głupi przez całe swoje życie.

Głodnemu chleb na myśli

Przysłowie to pokazuje Nam,że jeżeli ktoś czegoś bardzo pragnie,to dąży do zdobycia tego za wszelką ceną.Często o tym opowiadając.

Grosz do grosza,a będzie kokosza

Przysłowie to uczy Nas,że każdy pieniądz się liczy.

Przysłowie

Łac.proverbium lub adagium zdanie utrwalone w tradycji oralnej,bezpośrednio lub metaforycznie wyrażające myśl o charakterze ogólnym,ale odnoszącą się do określonej sytuacji życiowej.Nauką o przysłowiach jest przysłowioznawstwo,rozpadające się na paremiografię,tj.zbieranie przysłów,oraz paremiologię,tj.ich analizę historyczno-kulturową.

Historia

Do języka polskiego termin"przysłowie"wprowadził Andrzej Maksymilian Fredro("Przysłowia mów potocznych"1658 r.)jako przekład łacińskiego"proverbium".W staropolszczyźnie przysłowia określano także terminem"przypowieść".Termin"porzekadło",także używany dawniej na określenie przysłowia,obecnie jest przy tym znaczeniu przestarzały.Pierwszy zbiór przysłów polskich"Proverbiorum Polonicorum"skompilował po łacinie i po polsku w Lubczy w 1618 r.Salomon Rysiński.

Cechy gatunkowe

Przysłowie jest bardzo swoistym gatunkiem literackim,stojącym na pograniczu literatury i języka potocznego.Przybiera postać stwierdzenia lub pouczenia,przeważnie jednozdaniowego.Bardzo często zbudowane jest na zasadzie paralelizmu(wprowadzenia dwóch wypowiedzi analogicznych,podpadających pod wspólny schemat)lub kontrastu znaczeniowego i składniowego np."Jak Kuba Bogu,tak Bóg Kubie".Częste w przysłowiach są rymy wewnętrzne,np."W marcu jak w garncu".Inną cechą formalną przysłowia jest jego alegoryczność.Podwójny sens przysłów polega na tym,że operują one konkretnymi sytuacjami i wyobrażeniami,dotyczą jednak relacji ogólnych i wyrażają ogólne pojęcia.Cechą tematyczną przysłów jest ich sens moralny przysłowia są bowiem z reguły przestrogami,nakazami,zakazami i pouczeniami.Wyróżnikiem gatunkowym przysłowia jest także jego powtarzalność przysłowia znane są powszechnie lub przynajmniej bardzo szeroko na danym obszarze kulturowym,szerzą się drogą przekazu ustnego,występują przez całe wieki,a czasem nawet tysiąclecia,nierzadko w bardzo odległych od siebie regionach świata.

Przysłowia a porzekadła i zwroty przysłowiowe

Od przysłów należy odróżnić zwroty przysłowiowe oraz porzekadła.Zwroty przysłowiowe są podobne do przysłów,a niekiedy stanowią ich skróty,nie mają jednak formy zdania np."kuty na cztery nogi".Porzekadła we współczesnym znaczeniu to krótkie,nawykowe powiedzonka,np."panie dzieju".

Gdzie kucharek sześć,tam nie ma co jeść

Przysłowie to uczy Nas,że gdzie kilku specjalistów od jednej rzeczy tam ciągle są problemy.Dlatego w sprawach gdzie mamy wątpliwości winniśmy radzić się jednej osoby i jej ufać.

Gdzie dwóch się bije,tam trzeci korzysta

Przysłowie uczy Nas,że tam gdzie jest spór między dwoma osobami,tam korzysta ktoś inny.Za przykład można dać Odzyskanie Niepodległości,kiedy w czasie I WŚ sąsiedzi skoczyli sobie do gardeł Polska na tym skorzystała.

Gdzie dwóch Polaków,tam trzy zdania

Już tak mamy,że na wszystkim się znamy i o wszystkim wiemy najlepiej.Od pogody po narody.Dlatego kiedy dwóch Polaków coś relacjonuje lub ze sobą rozmawia możemy liczyć na więcej niż dwie wersje.Można to potraktować jako wadę,ale z drugiej strony ile razy zdarzyło Nam się zmienić zdanie w pewnych kwestiach.Tak już mamy więc nie kryjmy tego,w końcu to Polska Tradycja.

Gdzie drwa rąbią,tam wióry lecą

Przysłowie to przestrzega Nas,że każdy czyn ma swoje skutki.

Gdzie diabeł nie może,tam babę pośle

Przysłowie to można rozumieć dosłownie.Najczęściej wskazywało ono na destrukcyjną moc kobiety.Jeżeli gdzieś działo się dobrze,to za sprawą kobiety sielanka ulegała zniszczeniu.

Gdy kota nie ma,myszy harcują

Przysłowie to mówi Nam,że kiedy w danym miejscu nie ma osoby odpowiedzialnej za porządek.Inne osoby znajdujące się w tym miejscu,nie przestrzegają zasad.Powiedzenie używane jest często kiedy,rodzice wyjdą na chwilę z domu a dzieci w tym czasie narozrabiają.

Fortuna kołem się toczy

Przysłowie to mówi,że Nasz los może w każdej chwili ulec zmianie.Okresy szczęśliwe są przeplatane nieszczęściami i odwrotnie.

Elektryka prąd nie tyka

Przysłowie to mówi Nam,że najlepiej polegać na osobie,która zna się na wykonaniu pewnej pracy.I,że nie grozi to nieszczęściem.

Dzieci i ryby głosu nie mają

Powiedzenie,to używane jest w momencie kiedy pragnie się podkreślić,że ostatnie słowo należy do osoby dorosłej,np.rodzica lub nauczyciela.Dzieci nie mają prawa zawierać głosu w ważnych rozmowach rodziców.

Dopóty dzban wodę nosi,dopóki mu się ucho nie urwie

Przysłowie to przestrzega Nas,że każdy czyn ma swoje konsekwencje w przyszłości.Jeżeli działamy nieostrożnie to może zakończyć się do nieszczęściem.

Do trzech razy sztuka

Jeżeli coś Nam nie wychodzi,nie należy przejmować się porażkami.Powinniśmy próbować do skutku,przyjdzie bowiem czas,że osiągniemy zamierzony cel.

Do ludzi po naukę,do matki po koszulę

Piękne przysłowie,które pokazuje Nam,że do rodzinnego domu do matki zawsze możemy wrócić.Szczególnie kiedy opuścimy dom na dłużej aby uczyć się i pracować.

Dlatego dwie uszy,jeden język dano,iżby mniej mówiono,a więcej słuchano

Przepiękne przysłowie,które uczy Nas powściągliwości w mówieniu.Żyjąc w społeczeństwie powinno się wsłuchiwać w jego problemy,a nie zakrzykiwać je własnymi.Przysłowie to można interpretować na wiele sposobów,np.w rodzinie słuchajmy tego co mają Nam do powiedzenia rodzice,(którzy mają doświadczenie i swoje przeżyli),a także dzieci,(które mimo młodego wieku)bardziej nadążają za rozpędzonym światem.

Dla chcącego nic trudnego

Przysłowie to mówi,że osoba,która jest zdeterminowana by osiągnąć sukces,może zdziałać wiele rzeczy.

Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda

W czasach kiedy konie były głównym środkiem transportu i pomocą w pracy.W czasie kupna oglądano ich zęby aby określić stan zdrowia. Ilość koni wyznaczała również zamożność właściciela.Powiedzenie to oznacza,że jeżeli otrzymamy coś w geście dobroci,nie należy narzekać ale przyjąć z pokorą i wdzięcznością.

Daj kurze grzędę,a ona:wyżej siędę

Przysłowie to stosowane jest aby określić człowieka,który coś  w życiu otrzymał.Nie wypracował tego ale dostał i ciągle mu mało,chciałbym otrzymać/dostać jeszcze więcej.

Człowiek człowiekowi wilkiem

Przysłowie to pokazuje Nam,że niektóre postępowanie człowieka może być niekorzystne dla innej osoby.

Czuć się jak ryba w wodzie

Oznacza to,że w pewnych sytuacjach jest Nam nie tylko komfortowo ale wręcz cudownie.Przysłowie to najczęściej odnosi się do różnego typu zawodów(piekarz w piekarni może czuć się jak ryba w wodzie),ale również do przyjemnych sytuacji.

Czego Jaś się nie nauczy,tego Jan nie będzie umiał

Przysłowie to mówi Nam,że wiedza i umiejętności,które zdobywamy w czasie dzieciństwa pozostają Nam na całe życie.Dlatego ważne jest aby w dzieciństwie nabrać odpowiednich cech charakteru,które ukształtują Nas na resztę naszego życia.

Czas to pieniądz

Powiedzenie to oznacza,że każdą godzinę,której nie stracimy na leniuchowaniu,możemy zamienić na pieniądze.Powiedzenie najczęściej używane w trakcie prac polowych po porze obiadowej.Gospodarz dawał tym samym sygnał domownikom do pracy.

Ćwiczenie czyni mistrza

Przysłowie to przypomina Nam,że powtarzanie czynności,pozwali dojść Nam do mistrzowskiej wprawy.Nie wolno się poddawać w razie porażki,lecz poprzez ćwiczenie umysłu,ciała i własnej woli cały czas dążyć do osiągnięcia zamierzonego celu.

Co za dużo,to nie zdrowo

Przysłowie to uczy,że pewne rzeczy są dobre,ale nie w nadmiarze.Przysłowie to jest wykorzystywane również jako ostrzeżenie w stosunku do postępowania dzieci,w ten sposób informujemy je,że nie wolno im przekraczać ustalonych granic.

Co z oczu,to z serca

Przysłowie to stosowane jest w kontekście wydarzeń negatywnych.Używamy go w sytuacji kiedy chcemy zapomnieć o tym co widzieliśmy,lub o tym co się Nam przytrafiło.Wierząc,że dzięki temu iż nie bierzmy udziały w danym wydarzeniu lub przestajemy być jego obserwatorem,szybko o tym zapomnimy i powrócimy do codzienności.

Co ma wisieć,nie utonie

Stare przysłowie,które pojawia się już w XVIII-wiecznych publikacjach,barokowych poetów.Przysłowie to oznacza,że rzeczy pewne(zawisłe),które zostały Nam zapisane nie mogą zostać zmienione,nie znikną w toni Naszego życia.Przysłowie to używane jest w kontekście negatywnych wydarzeń jakie miały miejsce w Naszym życiu lub otaczającym Nas świecie.

Co kraj to obyczaj,co rodzina to zwyczaj

Piękne przysłowie,które mówi Nam,że każdy kraj i region,posiada swoją unikatową kulturę i tradycję w obrębie świata.Natomiast w każdej rodzinie znajdą się zwyczaje,pielęgnowane od pokoleń,niekiedy dziwne czy niezrozumiałe dla obcych.Przysłowie jest stosowane najczęściej kiedy zachowanie innych osób budzi w Nas zdziwienie,zaskoczenie.

Co głupi straci,tym się mądry wzbogaci

Jest to kolejne przysłowie sławiące mądrość i wiedzę.Osoby głupie nie zwracają uwagi na rzeczy ważne,uważając je za mało istotne i błahe.Natomiast osoby mądre zdają sobie sprawę z tego co w życiu jest najważniejsze.Przysłowie to nie odnosi się do bogactwa w odniesieniu do pieniędzy,ale do szczęścia,które człowiek mądry dostrzega w codziennym życiu,a którym człowiek głupi gardzi.

Co dwie głowy,to nie jedna

Przysłowie to mówi,że dwie osoby są wstanie zdziałać więcej niż jedna.Kiedy napotykamy trudności czy to w pracach codziennych czy w pracy zarobkowej,warto aby na Nasz problem spojrzał ktoś"świeżym okiem".Może się okazać,że rozwiązanie było łatwiejsze niż Nam się wydawało.

Co Cię nie zabije,to Cię wzmocni

Przysłowie to sugeruje Nam,że każde wydarzenie z Naszego życia,czy to pozytywne czy negatywne,ma na Nas wpływ i kształtuje Naszą osobowość. Powiedzenie to błędnie utożsamiane jest z zażywaniem różnego typu używek,które negatywnie wpływają na zdrowie Naszego organizmu.

Cel uświęca środki

Nie ważne jest w jaki sposób,ani jakimi środkami osiągniemy cel,który sobie założyliśmy.

Być pracowitym jak pszczoła

Przysłowie to jest pewnego rodzaju komplementem.Używamy go opisując człowieka,który lubi pracować i poświęca temu wiele czasu.W ten sposób doceniamy taką osobę porównując jego wysiłki do pracowitych i pożytecznych pszczół.

Bogatemu to i byk się ocieli

W przeciwieństwie do biednego,któremu zawsze wiatr w oczy kole.Człowiek zamożny ma zawsze szczęście.Przysłowia tego używa się w sytuacji,kiedy biednemu coś się nie udaje,a człowiek bogaty jedynie pomyśli o podobnym projekcie i odnosi w nim sukces.

Bliższa ciału koszula,niż sukmana

Powiedzenie to odnosi się do pokrewieństwa w rodzinie.Najczęściej oznacza,że syn czy córka są ważniejsze dla rodziców niż synowa czy zięć.

Biednemu zawsze wiatr w oczy

Przysłowie to uświadamia Nam,że pech,przeciwności losu,trud dnia codziennego jest częścią życia.Kiedy człowiek biedny odnosi drobny sukces,który mógłby dać mu trochę radości,natychmiast pojawia się problem,niszczący całą radość z wcześniejszego osiągnięcia.

Bez pracy nie ma kołaczy

Przysłowie to uczy Nas,że należy ciężko pracować aby osiągnąć upragniony cel czy zwyciężyć.Praca jest środkiem do sukcesu i nie ma możliwości aby bez wysiłku udało Nam się spełnić marzenia.Najlepszym przykładem prawdziwości tego powiedzenia jest życie sportowców,którzy od dziecka musieli ciężko trenować,aby w życiu dorosłym świętować sukcesy.

Baba z wozu koniom lżej

Baba jest tu określana jako osoba niepotrzebna.Końmi i wozem zazwyczaj sterował mężczyzna.Tak więc Baba jest zbędnym obciążeniem dla koni.W interpretacji mówimy o pozbyciu się osoby zbędnej niepotrzebnej,która tylko przeszkadza i sprawia kłopoty.

Atak jest najlepszą obroną

Powiedzenie to zatraciło już swoje pierwotne znaczenie,obecnie stosowane jest podczas zawodów sportowych.W sytuacji kiedy słabszy zawodnik czy drużyna zmuszani są do obrony,najskuteczniejszy w takiej sytuacji okazuje się atak z zaskoczenia.Przysłowie to uczy Nas,że w sytuacji krytycznej,kiedy nie możemy znaleźć rozwiązania,najlepszym sposobem jest zaatakowanie przeciwności losu.

Apetyt rośnie w miarę jedzenia

Przysłowie to uczy Nas,że im więcej posiadamy tym więcej pragniemy mieć.Pozycja,sława,pieniądze,dobra materialne a nawet używki sprawiają,że czujemy potrzebę jeszcze większego ich posiadania.Chęć zysku,bogactw i sławy nigdy nie zostanie zaspokojona.Zanim się opamiętamy i zaprzestaniemy"wyścigu szczurów",apetyt,który rósł w miarę jak gromadziliśmy Nasze bogactwa,może doprowadzić do sytuacji w której zranimy innych ludzi.Wszystko po to aby zaspokoić swoje pragnienia.

Aby do wiosny

Przysłowie to odwołuje się do dwóch pór roku zimy i wiosny.Zima to okres kiedy świat usypia,jest szaro,mroźno i nieprzyjemnie.Wiosna to symbol nowych narodzin,natura budzi się do życia,przez co świat staje się piękniejszy.Kiedy w Naszym życiu trafi się gorszy okres,problemy,smutek traktujemy tan czas jako zimę.Pragniemy aby Nasze życie się zmieniło,by zaczęło dziać się lepiej,by wreszcie nastała w nim wiosna.

A co po czyjej wielkości,jak nie ma w głowie mądrości

Przysłowie to zarówno uczy Nas,że wielkość człowieka zależna jest nie od bogactw,sławy i pieniędzy,ale przede wszystkim od jego wiedzy i mądrości.Przestrzega Nas też,przed rządzą władzy i sławy,która bez mądrości stanie się jałowa i bezużyteczna.W pierwszej kolejności należy dążyć do zdobycia wiedzy,a dopiero potem wykorzystać ją do osiągnięcia wyższych celów.